آداب و رسوم مردم شهر یزد

آداب و رسوم مردم یزد در ماه رمضان

یزدی ها شاید اصیل ترین آداب و رسوم محلی را داشته باشند. مردمی که در طول زمان، همچنان پایبند اصول بومی خودشان هستند و مناسبت های دینی را جزئی لاینفک از رسم و رسومشان می دانند.

در یزد، از نیمه ماه شعبان که بگذریم، چهره ظاهری شهر دگرگون می شود و رمضان کم کم زیر پوست شهر می خزد. مردم این استان از چند روز قبل شروع به نظافت و پاکسازی خانه ها و مساجد می کنند و به این ترتیب به استقبال مهمانی خدا می روند.

هلال ماه نو

مردم استان یزد برای رؤیت هلال اول ماه رمضان، غروب روز آخر ماه شعبان بالای پشت بام و مناره های مساجد می روند و با نگاه عمیق به آسمان ماه را جست وجو می کنند و در صورت مشاهده، اعمال مخصوص این ماه را به جا می آورند.

 اگر به علت ابری بودن آسمان، رؤیت هلال اول ماه ممکن نباشد مجبور می شوند قاصد در کنند.

یعنی افرادی را به آبادی ها و شهرهای نزدیک بفرستند که افق شان با شهر آنها یکی است.

اگر قاصد در کردن هم جواب نداد و تا سحر دیدن ماه ثابت نشد، مردم سحری را خورده و روزه می گیرند تا در صورت آغاز رمضان، از تکالیف دینی غافل نمانند. یزدی ها به محض رؤیت ماه، چشمانشان را می بندند و صلوات می فرستند تا از برکت ماه نو، حاجاتشان برآورده شود.

 پوشاک مردم شهر یزد

پوشاک مردم استان یزد در حال حاضر بیشتر همانند لباس‌های مردم شهرها و روستاهای دیگر ایران است ولی هنوز اهالی بعضی از روستاها، پوشاک سنتی خود را می‌پوشند. بانوان شلواری بلند و پیراهنی که تا قوزک پا را می‌پوشاند، پوشیده و چارقدی نیز به سر می‌اندازند. مردان نیز لباس معمولی می‌پوشند.

امروزه زرتشتیان که بیشتر آنان در شهر یزد زندگی می‌کنند مانند دیگر شهرنشینان، تابع پوشاک معمول روز هستند و بیشتر در مراسم رسمی و نیایش از پوشاک سنتی خود استفاده می‌کنند. لباس سنتی بانوان زرتشتی در یزد در حدود 50 سال پیش لباس مردم یک ناحیه خاصی از ایران بوده است که احتمالاً مربوط به اصفهان یا خراسان می‌شده است. آنچه در سفرنامه‌ها در این مورد آمده است این است که زنان زرتشتی رنگ‌های متنوعی را می‌پسندیدند. سرپوش رنگارنگ به سر می‌گذاشتند، پیراهن آبی یا چهارخانه می‌پوشیدند، شلوار خال خال به پا می‌کردند.
مردان زرتشتی قباهای بلند نخی به رنگ قهوه‌ای به تن می‌کردند که راه‌های سفید داشت و دستار سفید یا خاکی رنگ به سر می‌گذاشتند و عموماً ریش می‌گذاشتند و اکثراً لباس سفید یکدست می‌پوشیدند و شاید به همین دلیل است که در برخــی از کتاب‌های تاریخـــی به «سفید جامگان» معروفند.

تا پیش از دوران پهلوی اول زرتشتیان مجبور بودند به شیوه‌ای لباس بپوشند تا از دیگران متمایز باشند. پوشیدن جوراب تا مدت‌های مدیدی برای زرتشتیان ممنوع بود همچنین انگشتر داشتن یا بستن ساعت مچی برای آنان منع شده بود. آن‌ها اجازه نداشتند سوار بر اسب یا چهارپای دیگری شوند یا به حمام‌های عمومی بروند. جنس پارچه‌هایی که زرتشتیان از آن استفاده می‌کردند، البته به جز چادرشب (نوعی پوشش برای سر)، پنبه‌ای بوده است. این پارچه‌ها توسط ایشان بافته می‌شد و به پارچه کرباس معروف بود.

پوشاک بانوان زرتشتی: پوشاکی که بانوان زرتشتی از آن استفاده می‌کنند همانندی بسیار نزدیک به پوشاک بانوان دیگر نقاط ایران دارد چنان که روسری آنان از نظر شکل و طرز استفاده، همانند روسری بانوان بختیاری و طرز استفاده آنان است. پیراهن آنان همانند پیراهن بانوان لُر در گذشته نزدیک است. به طور کلی پوشاک بانوان زرتشتی از چندین تکه تشکیل شده است: کلاهک (لچک) – پیراهن زیر – پیراهن رویی – روسری (مقنی) – شلوار
پوشاک مردان زرتشتی نیز از تکهایی تشکیل شده اند که عبارتند از: سربند – پیراهن زیر – پیراهن رویی – شلوار